ԷՐԴՈՂԱՆՆ ԱՐԺԱՆԻ Է ՇՔԱՆՇԱՆԻ` ՈՐՊԵՍ ՊԱՂԵՍՏԻՆՑԻՆԵՐԻ ԿԵՂԾ ԲԱՐԵԿԱՄ

• 

  Անցյալ շաբաթ աշխարհն ականատես եղավ թուրք ղեկավարի կողմից մի այնպիսի հրաշալի դերակատարման, որն անգամ հոլիվուդյան ամենափորձառու աստղերը չէին կարող կատարել: Թուրքիայի վարչապետն արժանի է Օսկարի մրցանակի` իրեն որպես մեծ հումանիստ և պաղեստինյան ժողովրդի պաշտպան ներկայացնելու համար: Գազայի հատվածի ժողովուրդը, անկասկած, ճնշումների է ենթարկվում և զրկանքներ կրում, սակայն Էրդողանը նրանց փրկության ասպետը չէ: Չի կարելի մարդու իրավունքների պաշտպան լինել կեղտոտ ձեռքերով: Սա երկերեսանիության գագաթնակետն է:- Ինչպե՞ս կարող է 17 տարի շարունակ Հայաստանը շրջափակած Թուրքիան հավաստիորեն կոչ անել Իսրայելին վերացնել Գազայի շրջափակումը:

  – Ինչպե՞ս կարող է Էրդողանը դատապարտել Իսրայելի հարձակումները պաղեստինցիների վրա, երբ թուրքական օդուժը պարբերաբար ռմբակոծում է Հյուսիսային Իրաքը (Քուրդիստանը)` սպանելով ու խեղելով անմեղ մարդկանց, կանանց և երեխաներին:

  – Ինչպե՞ս կարող է Թուրքիայի վարչապետը դատապարտել պաղեստինցիների հանդեպ Իսրայելի դաժան վերաբերմունքը, երբ իր սեփական երկրում ալևիները, ասորիները, հայերը, հույները, հրեաները և քրդերը զրկված են իրենց ամենատարրական իրավունքներից:

  – Ինչպե՞ս կարող է Թուրքիան խոսել Պաղեստինի կամ Արցախի բռնազավթման մասին, երբ նա բռնազավթել է Հյուսիսային Կիպրոսն ու Արևմտյան Հայաստանը:

  – Ինչպե՞ս կարող են թուրք ղեկավարները մեղադրել Իսրայելին և Չինաստանին «ցեղասպանություն» իրականացնելու մեջ, երբ իրենք ժխտում են Թուրքիայի իրագործած՝ 1,5 միլիոն հայերի Ցեղասպանության իրողությունը:

  – Ինչպե՞ս կարող է Թուրքիան իրեն հայտարարել Պաղեստինի հարցի պաշտպան և իսլամական աշխարհի առաջնորդ` լինելով Մերձավոր Արևելքում Իսրայելի ավելի քան կեսդարյա ամենամոտ ռազմական դաշնակիցը, ինչպես նաև թույլ տալով Իսրայելի օդուժին թուրքական օդային տարածքներն օգտագործել ընդդեմ արաբական երկրների և Իրանի` ռմբակոծման փորձեր կատարելու համար:

  – Ինչպե՞ս կարող են Սիրիան, Իրաքը և Իրանը վստահել Թուրքիային, երբ վերջինս վտանգի է ենթարկում իրենց ազգային ապահովությունը` թույլ տալով Իսրայելին հետախուզական կայաններ տեղակայել սահմանի երկայնքով` լրտեսելու իրենց երկրները:

  -Ինչպե՞ս կարող է էրդողանը մարդու իրավունքների պաշտպան լինել, երբ բազմաթիվ լրագրողներ, իրավաբաններ, կղերականներ ու մարդու իրավունքների պաշտպաններ հետապնդվում, անգամ սպանվում են նրա երկրում:

  – Ինչպե՞ս կարող են թուրք ղեկավարները պնդել, որ Իսրայելը «ահաբեկչական պետություն» է, մինչդեռ շարունակում են պահպանել ռազմական դաշինքն ու բազմամիլիարդ դոլարների առևտուրն իսրայելյան պետության հետ: Թուրքիան ձևացնում է, թե իբր կողմ է արաբական երկրներին` միաժամանակ դավեր նյութելով Իսրայելի հետ` ի վնաս իրենց ազգային անվտանգության:

  Իսրայելը և Միացյալ Նահանգները հավասարապես պատասխանատու են Թուրքիայի երկերեսանի կեցվածքի համար. նրանք համատեղ աջակցել, պաշտպանել և քողարկել են թուրքերի կողմից մարդու իրավունքների բազմաթիվ ոտնահարումները, Հայոց ցեղասպանության ժխտումը, ինչպես նաև քուրդ փոքրամասնության ճնշումն ու էթնիկ զտումները: Վերջին 60 տարիների ընթացքում Միացյալ Նահանգները և ՆԱՏՕ-ի մյուս անդամ երկրները միլիարդավոր դոլարների արտաքին օգնություն և ռազմական աջակցություն են ցուցաբերել Թուրքիային` նրա հավատարմությունը շահելու ապարդյուն ակնկալիքով: Սա Միացյալ Նահանգների ռեսուրսների վիթխարի վատնում է, քանզի Թուրքիան Իրաքի պատերազմի սկզբում ամերիկյան զորքերին անգամ թույլ չէր տալիս անցնել իր երկրի սահմանը:

  Թուրքիան խելամտորեն շահարկեց Գազայի հատված ուղևորվող օգնության նավատորմի վրա Իսրայելի անխոհեմ հարձակումը և ձգտում է լրացնել այն բացը, որն առաջացել է արաբական պետությունների անպատասխանատու անգործության հետևանքով: Էրդողանը նույնքան մեղավոր է օգնություն տանող գործիչների սպանվելու և վիրավորվելու համար, որքան և Իսրայելի ղեկավարները: Նա լռելյայն խրախուսել է, որ նրանք նավարկեն դեպի Գազայի ծովափ` քաջ գիտակցելով, որ արյունալի առճակատումն անխուսափելի է, և որը բարձրացնելու է իր վարկը երկրի ներսում ու դրսում: Թուրքիայի փոքր եղբայր Ադրբեջանը ևս շքանշանի է արժանի երկերեսանիության համար, քանի որ հանդես եկավ Իսրայելի երկչոտ դատապարտմամբ, որպեսզի շարունակի զենք գնել այդ երկրից և նավթ վաճառի նրան: Ահա այսպիսի թուրք-ադրբեջանական զորակցություն:

  Իհարկե, տարիներ շարունակ Իսրայելի կառավարությունը ևս գործել է միևնույն երկերեսանիությամբ, ինչպես Թուրքիայի ղեկավարները: Հոլոքոստի վերանայման վերաբերյալ յուրաքանչյուր դրսևորումի դեմ պայքարելուն զուգընթաց, Իսրայելի իշխանությունները չեն զլացել աջակցել Թուրքիայի՝ Հայոց ցեղասպանության ժխտողական քաղաքականությանը: Սակայն հիմա, երբ Էրդողանն իր տենդագին ձայնն է բարձրացրել ընդդեմ Իսրայելի, իսրայելցիները կառչել են Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը Թուրքիայի դեմ որպես զենք օգտագործելու ընձեռված հնարավորությունից: Հայերը պետք է մերժեն նման կեղծավորությունը: Իսրայելի կառավարությունն անկեղծ չէր ինչպես Հայոց ցեղասպանությունը ժխտելիս, այնպես էլ այժմ` նրա ճանաչմանն աջակցելիս: Ամոթալի է քաղաքական էժանագին խաղեր խաղալ մի այնպիսի ահավոր ու աղետալի հիմնախնդրի հետ, ինչպիսին է Ցեղասպանությունը: Իսրայելը և այլ պետություններ պետք է ճանաչեն Հայոց ցեղասպանությունը միայն մեկ պատճառով, որովհետև դա բացարձակ ճշմարտություն է:

  Առայժմ Թուրքիան միայն խոսում է և ոչ մի գործողություն չի ձեռնարկում պաղեստինյան հարցի ուղղությամբ: Էրդողանը Իսրայելի դեմ իր բոցավառ ճառերից այն կողմ չի անցել: Եթե նա պաղեստինցիներին պաշտպանելու գործում անկեղծ է, ապա պետք է ձեռնարկի հետևյալ քայլերը.

  -Չեղյալ հայտարարել Իսրայելի հետ բոլոր ռազմական կապերն ու պայմանագրերը,

  -Ուժը կորցրած ճանաչել Իսրայելի հետ բացահայտ և գաղտնի բոլոր ռազմական և ռազմավարական, այդ թվում` համատեղ-հետախուզական համաձայանագրերը,

  – Փակել Թուրքիայի դեսպանատունը Թել Ավիվում և Իսրայելի դեսպանատունը` Անկարայում:

  Անցյալ շաբաթվա արյունալի առճակատումից հետո ներքին սուր տարաձայնություններ ի հայտ եկան Թուրքիայում, երբ Էրդողանը Իսրայելին մեղադրեց Տասը պատվիրաններից մեկը խախտելու մեջ: “Մի սպանիր” պատվիրանը թուրքերեն արտասանելուց հետո Էրդողանն այն կրկնեց անգլերեն և եբրայերեն` համոզվելու համար, որ հրեաները “կկարողանան հասկանալ” իր խոսքերը: Ի պատասխան` Ժողովրդահանրապետական ընդդիմադիր կուսակցության (CHP) նախագահ Քեմալ Քիլիչդարօղլուն թուրք հանրությանն ասաց, որ Էրդողանն ինքն է խախտել երկու այլ պատվիրաններ` “Մի գողացիր” և “Մի ստիր”:

  Հարութ Սասունյան «Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր Թարգմ.՝ Ռուզաննա Ավագյանի