Հայկական հետքեր Բոլիվիայում: Այմարաներ

Այմարա ցեղը աշխարհի ամենահնագույն ցեղերից է, նրանց լեզուն մոտ 15000 տարեկան է, նրանց բնօրրանը տարածվում է ժամանակակից Չիլիի, Բոլիվիայի և Պերուի սահմանների հատման շրջանում ՝ Տիտիկակա լճի շրջակայքում: Այմարների հնագույն հիշատակություններում նշվում է, որ իրենց մոտ են եկել սպիտակամորթ, բարձրահասակ, մորուքավոր, կապույտ աչքերով մարդիկ, ովքեր իրենց սովորեցրել են մելիորացիայի (հողաբարելավվման) շատ միջոցներ: Մի ուշագրավ փաստ նույնպես.Haya- այմարերեն նշանաուկոխմ է նախնի: Իսկ «այմարա» տերմինը վերծանվում է հետևյալ կերպ.
hayamara –aymara -haia (նախնի)+ mara (տարի, ժամանակ)
Տիտիկական համարվում է նրան սուրբ լիճը. ըստ ավանդության նրանց աստվածները ջուր են խմել հենց այս լճից: Թարգմանաբար նշանակում է «մոր կաթ»:

Ահա մի շարք բառեր, որոնք ունեին նույն արմատը, ինչ հայերենում.

siri- սեր

pisi-կատու

lallawa-հիանալի

uma-կամար

puraka- փոր

armjana-մոռանալ

յura-ջուր

haya-նախնի

warawara-աստղ

kurumi- ծիածան (կումայրի-գյումրի)

Այմարերենում բոլոր մոռացում, կարոտ արտահայտվող բառերի արմատը «arm»-ն է:

Հավանաբար «Կումայրի, Գյումրի» բառը նշանակում է արևի կամար, այսինքն՝ ծիածան, իսկ այմարերեն «կամար» (ումա) բառը Աճառյանի բառարանում նշվում է «վահանի կոր մասը»:
Հնագույն ժամանակներում մեր Գլխավոր մոգերից մեկի աղջկան անվանում էին Հավու Մարա :
Այմարաների երկրում կա մի լեռ, որն իր ձևով շատ նման է Արարատին, տեղացինեը դա անվանում են գլխավոր լեռ: Կա նաև մի ժայռ, որի վրա առկա է ճիշտ և ճիշտ «Մհերի դուռ» կոչվող դռան նման մի դուռ:
Qaqhsi.com