Ողջույնի խոսքով հանդես եկան նաև ՀՀ սահմանադրական դատարանի նախագահ Գագիկ Հարությունյանը, ՀՀ արդարադատության նախարար Հրայր Թովմասյանը, ՀՀ գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանը, ՄԻԵԴ-ի դատավոր Ալվինա Գյուլումյանը, Մարդու իրավունքների պաշտպան Կարեն Անդրեասյանը, ԼՂՀ արդարադատության նախարար Արարատ Դանիելյանը: Շնորհավորելով համաժողովի մասնակիցներին ՀՀ Սահմանադրության օրվա առթիվ՝ բանախոսները կարևորեցին Հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործում հետագա անելիքները իրավական հարթությունում: Միջազգային մարտահրավերներին դիմակայելու համար կարևորվեց միջազգային իրավունքի երիտասարդ մասնագետների պատրաստումը, ովքեր կներկայացնեն հարցի իրավական քննարկումը միջազգային ատյաններում: Համաժողովը նոր խթան կհանդիսանա «Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ընդառաջ» ստեղծված պետական հանձնաժողովի և Սփյուռքում գործող տարածաշրջանային հանձնաժողովների առավել արդյունավետ գործունեության համար:
«Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացը և միջազգային իրավական միտքը» թեմայով նիստի ընթացքում քննարկվեցին միջազգային ատյաններում Հայ Դատի իրավական լուծման հարցը բարձրացնելու նպատակահարմարության, պահանջատիրության ձևակերպման, համարժեք գույքային և տարածքային փոխհատուցման, հետևանքների վերացման և այլ հարցեր: Իրավաբանները անդրադարձան նաևՍԵՎՐԻ և ԿԱՐՍԻ միջազգային պայմանագրերի իրավական հետևանքների, մարդու իրավունքների ոլորտում որպես առաջին միջազգային պայմանագիր Ժնևյան կոնվենցիայի հետադարձ ուժի կիրառման, պետական հանցագործությունների հանդեպ միջազգային իրավահաջորդության հետ կապված հիմնախնդիրներին:

Համաժողովի շրջանակներում Հայաստանի ազգային պատկերասրահում տեղի ունեցավ «Նոր հազարամյակի սահմանադրականությունը. Իրականության պարադիգմները և մարտահրավերները» գրքի շնորհանդեսը: Համաժողովի մասնակիցներն այցելեցին Ծիծեռնակաբերդ՝ Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր:
Համաժողովն իր աշխատանքները կշարունակի հուլիսի 6-ին: Նյութի աղյուր՝http://www.a1plus.am/am/official/2013/07/05/conference :

ԵՐԵՎԱՆ.- Հուլիսի 6-ին ՀՀ ԳԱԱ նախագահության նիստերի դահլիճում իր աշխատանքը շարունակեց «Հայոց Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ընդառաջ» խորագրով իրավաբանների համահայկական երկրորդ համաժողովը, որը նվիրված էր Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ընդառաջ Սփյուռքում ձևավորված տարածաշրջանային հանձնախմբերի գործունեության իրավական հարցերի քննարկմանը:

Զեկույցով հանդես եկան ՀՀ սահմանադրական դատարանի խորհրդական, Սահմանադրական իրավունքի կենտրոնի նախագահ Գևորգ Դանիելյանը, ՀՀ արդարադատութան նախարարի տեղակալ Եղիշե Կիրակոսյանը, «Արևմտահայերի ազգային կոնգրես»-ի նախագահ, միջազգային իրավունքի փորձագետ ֆրանսահայ Սուրեն Սերայդարյանը, միջազգային իրավունքի պրոֆեսոր արգենտինահայ Ռոբերտո Մալխասյանը, իրանահայ իրավաբան Ռիտա Ավետիսյանը, Ռուսաստանը ներկայացնող իրավաբաններ Կարեն ներսիսյանը, Սիմոն Ծատուրյանը և ոլորտի այլ մասնագետներ:

Քննարկվեցին ցեղասպանության ենթարկվածների ժառանգների գույքային փոխհատուցման վերաբերյալ դատական ատյաններ անհատական և խմբակային կարգով հայցադիմումներ ներկայացնելու, իրավահաջորդության և պահանջատիրության ներկայացման այլ հարցեր:

Ամփոփելով համաժողովի աշխատանքները՝ ՀՀ սահմանադրական դատարանի նախագահ Գագիկ Հարությունյանը հայտարարեց, որ ստեղծվում է հատուկ հանձնախումբ՝ Հայոց ցեղասպանության հիմնախնդիրների իրավական թղթածրարն ամբողջականացնելու նպատակով:

Համաժողովը ընդունեց հայտարարություն, որը ներկայացվում է ստորև:

Հայտարարություն ընդունված «Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ընդառաջ» իրավաբանների համահայկական երկրորդ համաժողովի մասնակիցների կողմից

Կարևորելով աշխարհասփյուռ հայ իրավաբանների ներուժի ուղղորդման անհրաժեշտությունը Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման, դատապարտման և հետևանքների վերացման ուղղությամբ,

արձագանքելով Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ընդառաջ միջոցառումները համակարգող պետական հանձնաժողովի կոչին,

ողջունելով Ամենայն Հայոց Գարեգին Բ և Մեծի Տանն Կիլիկիո Արամ Ա Կաթողիկոսների 2013թ. ապրիլի 24-ի համատեղ հայտարարությունը Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և դատապարտման, հետևանքների հաղթահարման, հայկական եկեղեցիները, վանքերը, եկեղեցապատկան կալվածքները և հոգևոր-մշակութային արժեքները իրավատիրոջը վերադարձնելու մասին,

արժևորելով ցեղասպանությունների հիմնախնդիրների վերաբերյալ հայ և օտարազգի իրավաբանների մինչ օրս կատարած աշխատանքները՝,

քննարկելով Հայոց ցեղասպանության ճանաչման, դատապարտման և հետևանքների վերացման հիմնախնդիրները միջազգային իրավունքի շրջանակներում,

Իրավաբանների համահայկական երկրորդ համաժողովի մասնակիցներս՝ դիմելով բոլոր հայ իրավաբաններին, ցեղասպանությունների հիմնախնդիրներով զբաղվող միջազգային իրավունքի օտարազգի մասնագետներին:

Հայտարարում ենք՝

1. Հայ իրավաբանների առաջնահերթ խնդիրը համարում ենք ոչ թե Ցեղասպանության ակնհայտ իրողության փաստումը, այլ հետևանքների հաղթահարման առումով իրավական հիմնավոր ու ամբողջական թղթածրարի պատրաստումը՝ համաժողովում ներկայացված մոտեցումների, առկա հետազոտությունների ու փաստաթղթերի, միջազգային իրավունքի նորմերի և սկզբունքների հիման վրա,

2. իրավական հիմնախնդիրների շրջանակներում համագործակցելու ենք ՀՀ Նախագահի գլխավորությամբ գործող Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ընդառաջ միջոցառումները համակարգող պետական հանձնաժողովի և Սփյուռքում գործող հանձնախմբերի հետ,

3. ստեղծելու ենք հատուկ հանձնախումբ Հայոց ցեղասպանության հիմնախնդիրների իրավական թղթածրարն ամբողջականացնելու համար։

Իրավաբանների համահայկական խորհրդաժողով

ՀՀ սահմանադրական իրավունքի կենտրոն

ՀՀ իրավաբանների միություն
Նյութի աղբյուր՝ http://orer.eu/archives/8045 :

Հատկապես ուշադրություն դարձրեք պետական պաշտոնյաների անձնակազմի թվաքանակին և հետևյալ՝ ՝՝…արժևորելով ցեղասպանությունների հիմնախնդիրների վերաբերյալՀԱՅ ԵՎ ՕՏԱՐԱԶԳԻ ԻՐԱՎԱԲԱՆՆԵՐԻ մինչ օրս կատարած աշխատանքները…՝՝ արտահայտության վրա, որը նշանակում է , որ առաջնորդվելու են գլխավորապես Արա Պապյանի ՝՝մոդուսական՝՝ նախաձեռնության իրականացրած աշխատանքներով: Հետաքրքիրն այստեղ այն է , որ այդ խորհրդաժողովի մասին հայտարարության մեջ չնշվեց Արա Պապյանի ՝՝մոդուս Վիվենդի՝՝ կենտրոնի անվանումը: Եզրակացնում եմ, որ պատահական չէր այդ, քանի որ դեռևս չեն կամենում ի հայտ բերել նրա մասնակցությունը Թուրքիայի կողմից առավել արմատական պատասխաններ չտեսնելու համար: Այնուամենայնիվ ոչ պակաս արմատական պատասխանը իրեն երկար սպասեցնել չտվեց.

՝՝Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարությունը հուլիսի 12-ին հանդես է եկել պաշտոնական հայտարարությամբ` դատապարտելով Հայաստանի գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանի` Հայ իրավաբանների միջազգային համաժողովի ընթացքում հնչեցրած հայտարություննները:

«Նման բարձր դիրք զբաղեցնող պաշտոնյանի նման հայտարարությունները այդ երկրում տիրող խնդրահարույց տրամադրությունների արտացոլումն են: Այդ մոտեցումները վերաբերում են ինչպես Թուրքիայի տարածքային ամբողջականությանն, այնպես էլ թուրք-հայկական հարաբերություններին: Դրանք նաև հակասում են այն պարտավորություններին, որ ստանձնել է Հայաստանը միջազգային կազմակերպությունների առջև` որպես ՄԱԿ-ի և ԵԱՀԿ անդամ պետություն: Պետք է հստակ ըմբռնել, որ որևէ մեկը չի կարող հողային պահանջներ ներկայացնել Թուրքիային», – նշված է Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարության խոսնակի` ուրբաթ օրը տարածած հայտարարության մեջ:

Հուլիսի 5-ին Երևանում կազմակերպված Հայ իրավաբանների միջազգային համաժողովի ընթացքում Աղվան Հովսեփյանը հայտարարել էր. – «Իմ խորին համոզմամբ` Ցեղասպանության զոհերի ժառանգները պետք է նյութական փոխհատուցում ստանան, Հայ եկեղեցուն պետք է վերադարձվեն Թուրքիայի տարածքում հրաշքով կանգուն մնացած եկեղեցիները և եկեղեցապատկան հողերը, Հայաստանի Հանրապետությունը պետք է ստանա իր կորցրած տարածքները»:

Նյութի աղբյուր՝ http://www.armenialiberty.org/archive/news/latest/2031/2031.html?id=25046419 :

Ուշագրավ է հատկապես. «…Նման բարձր դիրք զբաղեցնող պաշտոնյանի նման հայտարարությունները այդ երկրում տիրող խնդրահարույց տրամադրությունների արտացոլումն են…՝՝ դիտողությունը, որը եթե թարգմանենք դիվանագիտական լեզվից առօրյա-կենցաղայինի կստացվի հետևյալը. ՝՝«…Նման բարձր դիրք զբաղեցնող պաշտոնյանի նման հայտարարությունները այդ երկրում տիրող ՀՈԳԵԿԱՆ տրամադրությունների մասին է խոսում՝՝:
Գաղտնիք չէ, որ անիրատեսությամբ է տառապում հայ ժողովուրդը, սակայն դասեր քաղել այդպես էլ չսովորեց ո՛չ իր անիրատես այսպես կոչված ՝՝թղթիշերեփյան՝՝ դիվանագիտությունից, ո՛չ էլ՝ անընդհատ կոտորվելուց: Ոչ մի տարբերություն գոյություն չունի Հայաստանի առաջին հանրապետության և ներկա հանրապետության քաղաքական վերնախավի հայացքների և գաղափարների, քաղաքական հստակ կողմնորոշման միջև: Իրավիճակի տարբերությունը Սևրի պայմանագրից բխող այսպես կոչված ՝՝Վիլսոնյան իրավարար վճռի՝՝ և ներկայիս հետ նրանումն է, որ Հայաստանի քաղաքական վերնախավին արևմտյան կողմնորոշման դրդող խայծը բաց թողնվեց Արևմուտքի կողմից, իսկ ներկայումս այդ խայծը բուն իշխանությունների կողմից է շրջանառության մեջ դրվում, որը բացի առճակատումից այլ լավ քաղաքական իրավիճակի չի կարող հանգեցնել: Թուրքիայի վրա ճնշում գործադրելու համար անհրաժեշտ է որպեսզի Արևմուտքը բացառի և ետ կանգնի նրա հետ ամեն տեսակի համագործակցությունից՝ դուրս բերի նրան Նատոյից, արգելի նրա ապրանքների արտահանությունը եվրոպական երկրներ, լիակատար շրջափակման ենթարկի նրան և ի վերջո, ռազմական ինտերվենցիա ձեռնարկի նրա վրա: Սակայն այդ հնարավոր չէ, քանի որ Թուրքիայի դերը Մերձավոր Արևելքում որպես կարևորագույն պլացդարմի, չի նախատեսի նման պատժամիջոցներ կիրառելը հանուն… մի ինչ որ Հայաստանի ԵՐՐՈՐԴ հանրապետության, հանուն այսպես կոչված ՝՝միջազգային իրավունքի՝՝, որը միայն այնքանով է իրավունք, քանի դեռ դրա թիկոնքում կանգնած են ուժերն ու միջոցները:
Այժմ խնդրին նայենք մեկ այլ հայեցակետից.
՝՝ Հայ-թուրքական սահմանը հատած հովիվը կրակ էր բացել ռուս սահմանապահների վրա
2 օգոստոսի 2013 – 14:17 AMT
PanARMENIAN.Net – Հայաստանում Ռուսաստանի ԱԴԾ սահմապահ վարչությունը քննում է չորեքշաբթի հայ-թուրքական սահմանին տեղի ունեցած միջադեպը: Այդ մասին այսօր հայտնել է վարչության մամուլի ծառայության ղեկավար Սերգեյ Գրեչինը, գրում է ИТАР-ТАСС-ը:
Ըստ նախնական տվյալների, 35-ամյա թուրք հովիվ Մուսթաֆա Ուլքերը խախտել է Հայաստանի հետ սահմանը: Նա կրակ է բացել սահմանը հսկող ռուս սահմանապահների ուղղությամբ, ինչից հետո փորձել է սահմանից ավելի հեռու անցնել: Ռուս սահմանապահները հակադարձ կրակ են բացել, ինչի արդյունքում օրինախախտը վիրավորվել է: Anadolu գործակալությունն իր հերթին նշում է, որ Մուսթաֆա Ուլքերը հատել է Հայաստանի հետ սահմանը, քանի որ գնում էր հոտի հետևից, ինչի արդյունքում մահացու վիրավորվել է:
Հիշեցնենք, որ հուլիսի 31-ին ՀՀ պետական սահմանը հսկող Ռուսաստանի ԱԴԾ սահմանապահ ուժերը կրակ էին արձակել սահմանը խախտած հովիվի վրա, ով ստացված վնասվածքներից մահացել էր: Նյութի աղբյուր՝http://www.panarmenian.net/arm/news/167311/:

Մեջբերեմ ևս մեկ, սակայն այս անգամ արդեն՝ պրովոկացիոն հոդված.
՝՝Ռուսները կարծում են, որ հայերի հանդեպ ինչ ուզենան անհետևանք ու անպատիժ կանեն:
ՀՀ Ազգային անվտանգության ծառայությունը ջուր է առել բերանը և համառորեն լռում է հայ-թուրքական սահմանում սպանված թուրք սահմանախախտի միջադեպի մասին: ԱԳՆ-ն էլ, սպասելով ԱԱԾ-ի արձագանքին, նույնպես լռում է: Ակնհայտ է, որ ամբողջ հարցը կենտրոնացած է ՀՀ ԱԱԾ-ՌԴ սահմապահներ հանգույցում և ներկայումս, կարծում եմ, խնդիրը ձգձգվում է պատասխանատվության հարցի պատճառով: Ռուսները չեն ուզում խոստովանել, որ ռուս սահմանապահն է սպանել անզեն թուրքին, հայերն էլ չեն ուզում իրենց վրա վերցնել իրենց չարածը, մանավանդ Հայաստանի ներկա քաղաքական բարդ իրադրությունում: Ռուս մեկնաբաններն արդեն երկու բլեֆ են նետել ասպարեզ, թե իբր թուրքին սպանողը ռուսական սահմանապահ ջոկատում ծառայող մի հայ զինվոր է և իբր թե թուրքը զինված է եղել և կրակել է սահմանապահների վրա: Իրականում սա հարյուր տոկոսանոց հակահայկական ռուսական խայտառակ սադրանք է, որի նախադեպերին արդեն ականատես ենք եղել վերջին ամսում:

Այս կարգի հարցերը պատահական չեն հայ-ռուսական հարաբերություններում: Եթե ռուսների ո՛չ այնքան աղմկոտ և հայտնի սադրանքները հայերի դեմ այնքան էլ մեծ արձագանք չեն ունեցել հայերի մեջ և մարսվել են ի վնաս հայերի, ապա հայերի կողմից նույնիսկ աներևակայելի մասշտաբային սադրանքների արագ մոռացության գիրկն ուղարկելը ռուսներին հանգեցրել է այն մտքին, որ հայերի հանդեպ ինչ ուզենան՝ անհետևանք ու անպատիժ կանեն: Խոսքս վերաբերում է կովկասյան ճակատում 1915-ի ռուսական զորքերի համատարած նահանջին ողջ Արևմտյան Հայաստանի տարածքից, որն իրականում ռուսների և քրդական աշիրաթապետերի փոխհամաձայնությունների առաջին պայմանն էր դեռ ողջ մնացած արևմտահայաստանցիներն ամբողջովին ոչնչացնելու գործում: Երբ որոշ հայեր պարզաբանումներ պահանջեցին՝ ռուսական հրամանատարությունը հայտարարեց, որ համատարած նահանջի մասին հրաման տալը հիմնված է եղել իրենց Կարո անունով մի գործակալի զեկույցի վրա, որն այն մասին էր, թե իբր թուրքերը ավելի քան տաս դիվիզիաներ են կենտրոնացրել ռուսների դեմ և մոտ օրերս խոշոր հարձակում են սկսելու: Շուտով պարզվեց, որ այդ ամենը սուտ է ու բլեֆ, բայց եղեռնից փրկված հայերի մնացորդները կոտորվեցին տասնյակ հազարներով:

Մեր օրերում էլ ռուսական սադրանքների և ճնշումների պակաս չկա: Խայտառակություն էր, երբ ռուսները բացահայտորեն ստիպեցին հայերին ընդունել, որ Ադլերի մոտ հայկական ինքնաթիռի կործանումը ո՛չ թե Ադլերի օդակայանի դիսպետչերի, այլ իբր զոհված հայ օդաչուների մեղքն էր, չնայած ձայնագրություններից պարզ երևում էր, որ դա դիսպետչերի արած գործն էր: Դրա հետևանքով այս դեպքի Ֆինանսական և բարոյական ամբողջ պատասխանատվությունը ընկավ Հայաստանի վրա: Ահա այսօր էլ ռուսները ուզում են ջրից չոր դուս գալ հայերի հաշվին՝՝: Նյութի աղբյուր՝ http://www.vemard.com/2013-05-02-02-57-38/item/4755-2013-08-02-17-39-09:
Ես դեռ չեմ կամենում անդրադառնալ այս հոդվածի հակապատմական և հակագիտական բովանդակությանը, քանի որ այն ավելորդ էջեր ՝՝մրոտելու՝՝ տեղիք կտա և կհեռացնի քննարկվող թեմատիկայից, սակայն կանդրադառնամ լրատվամիջոցի կողմից շրջանառվող պրովոկացիային: Այն, որ Ռուսական սահմանապահ զորքերում ծառայության մեջ կարող է գտնվել հայ զինվոր, դրանում զարմանալ հարկավոր չէ, քանի որ Հայաստանը Ռուսաստանի ռազմական համագործակցության ոլորտում դաշնակիցն է հանդիսանում, հետևաբար կարող է գտնվել ռուսական սահմանապահ զորքերում հայ զինվոր, որը կատարում է իր զինվորական պարտականությունները և մարտական առաջադրանքը: Այդ Թուրքիայի կողմից իրականացված սահմանախախտմանը տրվել է համարժեք պատասխան: Անկախ նրանից, թե հայ զինվոր է գտնվել ռուսական սահմանապահ զորքերում, թե ռուս զինվոր, կատարվել է մարտական առաջադրանքը և սահմանախախտման դիմաց տրվել է համարժեք, ռազմական կանոնագրքից բխող իրավաչափ պատասխան,քանի որ սահմանախախտումը մնում է սահմանախախտում: Եվ հետո, չգիտես ինչու սահմանախախտը միշտ հանդիսանում է այսպես կոչված կամ ՝՝գյուղացի՝՝, կամ՝ ՝՝հովիվ՝՝: Չգիտես ինչու արոտի և արածեցնելու համար միշտ ՝՝նախընտրելի՝՝ տարածք է հանդիսանում սահմանը: Ինչ է , այլ տեղ հնարավոր չէ՞ արածեցնել ոչխարը կամ կովը… Իսկ ինչո՞վ են զբաղված թուրքական սահմանապահ ուժերը… Ինչ է , նրանք այնտեղ գոյություն չունե՞ն և հանգիստ թողնում են մոտենալ ամեն մի ՝՝հովիվի՝՝ սահմանամերձ ըստ էության ռազմական արգելված գոտուն… Եկեք ուրեմն այդ հովիվի անունը դնենք դիվերսանտ, որը ուղարկված է Թուրքիայի հատուկ ծառայությունների կողմից, հանդերձանք ունենալով իրեն վրա զրահաբաճկոնը, զենքը քանի որ նույնիսկ հասցրել է կրակ բացել և ՝՝վիրավորվելով՝՝ հեռացել: Ամեն դեպքում այդ ՝՝հովիվը՝՝, որը գործել է Թուրքական հատուկ ծառայությունների կարգադրություններով: Նմնան նվազագույն ինֆորմացիան որը բաց է թողնվել ամբոխի մեջ, պետք է լրատվամիջոցների կողմից շահարկվի ու մատնացույց արվի ռուսական պատասխանատվությունը այդ ամենի մեջ, սակայն ի՞նչ հիմքով, դա չի ասվում. դե իհարկե, 5-րդ զորասյուն հանդիսացող լրատվամիջոցների առաքելությունը մեր երկրում հակառուսական թույն և տրամադրություններ ներարկելն է և այդ ամենը տանում է Հայաստանից ռուսական զորքերը դուրս հանելու կործանարար գաղափարին: Լրատվամիջոցները կատարում են հինգերորդ զորասյան դերը, դրանում կասկած անգամ չկա: Իսկ եթե այս ամենին գումարենք հուլիսի 5,6- ին տեղի ունեցած Իրավաբանների համահայկական խորհրդաժողովի զեկույցները և հայտարարությունները պետական պաշտոնյաների մակարդակով, ապա կարելի է լրիվ պատկերացնել, թե ինչ պատասխան առավել կոնկրետ տրվեց Թուրքիայի կողմից. այսինքն սա ուղղակի նշանակում է մի դավադրություն, որը ուղղված է Հայաստանի ազգային անվտանգությանը: Լրատվամիջոցների՝ նման դիվերսանտի միջադեպի հետ կապված հարցի շրջանառությունը պետք է զարգացում տա հակառուսական կողմնորոշման գործիչներին, իրավաբաններին, հասարակական կազմակերպությունների ղեկավարներին բարձրացնել հայ-ռուսական ռազմական դաշինքը խզելու հայտարարություններին, որը նորից հայտնվեց լրատվական դաշտում հետևյալ ձևով.

՝՝Ռուս սահմանապահներին կհամոզե՞ն հեռանալ Հայաստանից Նաիրա Հայրումյան
Քաղաքականություն – Շաբաթ, 03 Օգոստոսի 2013, 09:45

Ամենայն հավանականությամբ, ԵՄ հետ Հայաստանի ասոցիացիայի պայմաններից մեկն էլ այն է, որ Երեւանը հրաժարվի Ռուսաստանի սահմանապահ ծառայություններից: Այժմ, ինչպես հայտնի է, Ռուսաստանը հսկում է Թուրքիայի եւ Իրանի հետ Հայաստանի սահմանները: Հազիվ թե ԵՄ հետ Հայաստանի ասոցիացիան հնարավոր լինի այն դեպքում, եթե Հայաստանի սահմանները օտար սահմանապահներն են պահում:
Ռուս քաղաքագետները բացահայտ ասում են, որ Ռուսաստանը պահպանում է ոչ թե Հայաստանի, այլ ԱՊՀ արտաքին սահմանները: Այսինքն, Հայաստանը ոչ թե ինքնիշխան երկիր է, որն ինքնիշխան սահմանային հարաբերություններ ունի հարեւանների հետ, այլ ԱՊՀ քաղաքական միության մաս: Ի դեպ, ԱՊՀ անդամ է նաեւ Ադրբեջանը: Իսկ դա ենթադրում է, որ եթե ԵՄ-ը Հայաստանի հետ ասոցիացիա է ցանկանում, պետք է պահանջի, որպեսզի Հայաստանի սահմանները պահպանի ոչ թե Ռուսաստանը, այլ Հայաստանը, կամ եվրոպական ուժերը:
Այլ կերպ պարզապես հնարավոր չէ: Թերեւս, Ռուսաստանին այդ մասին ասվել է: Հնարավոր է, նաեւ այդ կետի պատճառով Հայաստանի իշխանությունները չեն ցանկանում հրապարակել ԵՄ հետ ասոցիացիայի տեքստը:
Այս ֆոնին, հայ-թուրքական սահմանային միջադեպը, երբ ռուս սահմանապահները գնդակահարել են թուրք հովվին, նման է սադրանքի՝ ընդդեմ հայ-թուրքական սահմանը Եվրոպայի «իրավասության» տակ դնելու:
Պետական սահմանների պաշտպանությունը երկրի ինքնիշխանության կարեւոր պայմաններից մեկն է, եւ որեւէ միության հետ ասոցիացիայի որոշում ընդունող ինքնիշխան երկիրը չի կարող թույլ տալ, որ իր սահմաններն այլ երկիր պաշտպանի: Դա նոնսենս կլիներ Հայաստանի համար, եւ հենց դրանից է թերեւս ամենաշատ վախենում Ռուսաստանը, երբ իր սահմանապահները ստիպված կլինեն հեռանալ «ԱՊՀ սահմաններից»:
Հայաստանը կարող է մնալ ՀԱՊԿ ռազմական բլոկում, կարող է չազգայնացնել ռազմավարական ենթակառուցվածքները, որոնք տրվել են Ռուսաստանին, սակայն Հայաստանը եւ Եվրամիությունը չեն կարող լինել ասոցիատիվ հարաբերություններում, եթե Հայաստանի եւ Թուրքիայի, որը ԵՄ Մաքսային միության անդամ է, սահմանը հսկում է Ռուսաստանը:
Ռուսաստանի սահմանապահները Հայաստանի անվտանգության երաշխիք չեն, եթե Թուրքիան պատերազմ սկսի Հայաստանի դեմ: Չկա որեւէ հիմք ենթադրելու, որ Թուրքիայի հարձակման դեպքում Ռուսաստանը դա կընդունի որպես ոտնձգություն ԱՊՀ-ի դեմ եւ պատերազմի մեջ կմտնի Ռուսաստանի հետ: Եւ չկա առիթ մտածելու, որ Թուրքիան Հայաստանի վրա չի հարձակվում միայն այն պատճառով, որ Հայաստանի սահմանը հսկում է Ռուսաստանը՝՝:
Նյութի աղբյուր՝ http://www.lragir.am/index/arm/0/politics/view/86402 :

Այժմ տեսնու՞մ եք, թե որտեղ է տանում Պապյանական ՝՝Մոդուս Վիվենդի՝՝ կենտրոնի հայտարարությունները այսպես կոչված նեղ ՝՝իրավաբանական՝՝ հիմնավորումները, որի հիման վրա Հայաստանում տեղի են ունենում Իրավաբանական այսպես կոչված համաժողովներ, որոնք նպատակ են հետապնդում իբր Թուրքիայից ետ բերեն հայկական ՝՝եկեղեցապատկան՝՝ ունեցվածքը և այսպես կոչված ՝՝կալվածքները՝՝: Առճակատման տանող այս նախաձեռնությունները, որոնք ի վերջո իրենց հիմքում ունեն հակառուսական տրամադրությունների առաջ բերման ակնկալիք և նպատակ, ստացան անմիջական արձագանք այսպես կոչված թուրքական կողմից ուղարկված ՝՝հովիվի՝՝ տեսքով, որը ոչ այլ ոք էր, քան ուղղակի՝ դիվերսանտ: Ամեն դեպքում սա ռուսական կողմին հարկավոր չէր, հարկավոր էր միայն այն ուժերին Հայաստանում, որոնք ունեն կույր հակառուսական ատելություն, մոռանալով պատմությունից որ Վիլսոնյան որոշումը կայացվեց այն ժամանակ, երբ արդեն պրակտիկորեն դաշնակցական կառավարության գլխավորած Հայաստանը ջախջախվել և ճզմվել էր արտաքին ուժերից միայն այն պատճառով, որ ընդգրկված էր հակառուսական կոալիցիայի երկրների դաշինքի մեջ: Այսօր, երբ արդեն նորից ցանկանում են հարություն տալ Վիլսոնյան վճռին, որը իր բնույթով անօրինական է հենց միջազգային իրավունքի տեսանկյունից, ուղղակիորեն տանում է Ռուսաստանի դաշնության ռազմական համագործակցությունից կտրվելուն: Այդ մասին է խոսում Ռուսաստանի ուղղակի ակնարկը, երբ վաճառեց ՝՝ՍՄԵՌՉ՝՝ կոմպլեքսը Ադրբեջանին՝ հասկացնել տալով, որ դեմ է ամեն մի Հայաստանյան պրոարևմտյան նախաձեռնություններին:

Հայաստանի ազգային անվտանգության, գոյապահպանության միակ երաշխավորը միջազգային իրավունքը չէ, այլ՝ ուժը, որի արմատները գտնվում են Ռուսաստանի Դաշնությունում…

Հեղինակ՝ Աբրահամյան Ստեփան