Այո, քեզ հետ է կանչում, ասում է՝ ո՞ւր ես գնում, չէ՞ որ դու ես տերը, դու դեռ գործ ունես, ասում է ու քեզ բերում կանգնեցնում քո ընտանիքի եւ քո երկրի հոգսի առջեւ՝ ազնիվ հոգսի ու դարանակալ նենգամտության առջեւ: Եվ անմիջապես էլ բոլոր մտքերը կողքի հրելով՝ ականջներիդ մեջ զրնգում է Միշել Մոնթենի կռահած մահվան ազատագրող շունչը, որի դեմ Ջոնաթան Սվիֆթի անմահները բոլորից մոռացված շարքային մուրացկաններ էին:

– Ո՞ւր ես գնում,- ասում է ձայնը, քանզի ձայնն այդ մեզանից առաջ տեսնում է իշխանության մեջ իրեն անմահ համարողների մուրացող կերպը, տեսնում է իշխանամուրացողներին:

Հետո ձայնն այդ հուշում է՝ երեւացող հակառակորդը հարգելի է, աներեւույթը՝ նսեմ ու դավադիր: Զգուշացի՛ր՝ հուշում է ձայնը…

Մանկությանս տարիներին մի ընկեր ունեի՝ Ռաֆիկ անունով, ով չնայած փոքրամարմին էր, բայց ուտելուց երբեք չէր կշտանում: Եվ տարօրինակ բան՝ նա մեռավ առողջ, բայց շատակերությունից: Իսկ անկշտությունը, պարզվում է, մարդ արարածի ամենամեծ արատներից մեկն է:

Ո՞ւր ես փախչում՝ շարունակում էր ձայնը, ինչո՞ւ ես լքում քեզ, չէ՞ որ դու քո էությունն ես լքում: Երբ տեսնում ես, որ ասելիք չունեցողները շարունակում են անվերջ խոսել, եւ տեսնում ես նաեւ, թե ինչպես դավադիրը՝ մնալով ստվերում, որոգայթ է հյուսում քո, քո ընկերների եւ քո երկրի դեմ: Արթնացրու քո մեջ տերը՝ շարունակում էր ձայնը, եւ ոչ մի բաժակաչափ մի փորձիր հեռանալ այս աշխարհից, քանի որ հիշի՛ր, որ նույնիսկ սերը, սերն անգամ այլընտրանք ունի, բայց տերը այլընտրանք չունի, քանի որ երկիրը պահելու միակ ճանապարհը այլընտրանք չունենալու զոհաբերությունն է:

ՄԵՐՈՒԺԱՆ ՏԵՐ-ԳՈՒԼԱՆՅԱՆ