Հարգելի Գևո,կաշխատեմ որքան կարող եմ հանգամանալից պատասխանել Ձեր բոլոր հարցերին և մանավանդ՝ պատասխանել անկեղծ…
Նախ՝ բռավո Շանթ և նորից ու նորից բռավո: Հարց եք տալից՝ ինչու՞…
Նախ,հարգելի Գևո,պետք է ասեմ,որ Շանթն իր կարճ ու չափազանց բովանդակալից ելույթի ընթացքում այնքա՜ն բան ասաց,որ վերջին 13 տարում բազմթիվ մարդիկ,բազմաթիվ քաղաքական գործիչներ նրա ասածի,մանավանդ նրա արտահայտած ճշմարտության 5%-ն անգամ չէին ասել:Շատ հեշտ է Գևո ջան,վերցնել մարդու ելույթի ամեն մի նախադասությունն առանձին-առանձին և ներկայացնել իր բուն իմաստից շատ տարբեր ձևով,կամ էլ մեկնաբանել՝ քո ցանկության համաձայն: Ներիր,բայց դու վարվել ես հենց այդպես:Չգիտեմ,չե՞ս ըմբռնել ասվածն ամբողջությամբ,չե՞ս ցանկացել ըմբռնել,թե՞ Շանթի մասին քո մեջ եղած բացասական պատկերացումն է խանգարել ասվածն ըմբռնելու այնպես,ինչպես որ կա…Ինչևէ: Անցնենք առաջ:Ես երբեք չեմ պաշտպանել ու չեմ էլ պաշտպանում բոլոր այն տեսակետները,թե Հոկտեմբերի 27-ի դեպքը կազմակերպեցին այս կամ՝ այն ուժերը:Որպես հայ,որպես այն ժամանակների կիզակետում գտնված մարդ,ինձ անկեղծ ասած չի էլ հետաքրքրում,թե ո՞վ կազմակերպեց դա:Այդ հարցը հավերժական կոծկել ցանկացողների երազանքն էլ հենց դա է,հարգելիս,որ մարդիկ տարիներ շարունակ անիմաստ փնտրտուքների մեջ լինեն,հավերժ հարց տալով,թե ո՞վ կազմակերպեց դեպքը ու երբեք,լսու՞մ ես՝ ԵՐԲԵՔ չգտնեն,շեղվելով ՊԱՏՃԱՌՆԵՐԸ գտնելու իրական ճանապարհից:Թե ո՞վ էր կազմակերպել դեպքը,այդ մասին թող մտածեն սպանվածների հարազատները ու փորձեն գտնել:Բայց դա չէ,որ այսօր պետք է հետաքրքրի ժողովրդին Հոկտեմբերի 27-ի դեպքի վերաբերյալ:Ժողովրդին հետաքրքրողը,ամեն մի հայ մարդու առաջին հարցը պետք է լինի,թե ԻՆՉՈՒ՞ ՏԵՂԻ ՈՒՆԵՑԱՎ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ 27-Ը…
Շահագրգիռ շրջանակները ամեն բան անում են,որ շեղեն բոլորի ուշադրությունը հենց այս հարցից և մտածված շրջանառության մեջ են դրել առաջին հարցը,թե ո՞վ էր կանգնած կատարվածի ետևում:Եվ շատերը մինչ օրս էլ կուրորեն կուլ են տալիս խայծը,թույլ տալով որ իրականությունը խեղաթյուրվի և հարցը մնա փակուղում՝ ՉՊԱՏԱՍԽԱՆՎԱԾ…
Ենթադրենք թե իմացանք,որ կազմակերպել են Ռուսները,կամ ասենք՝ Արևմտյան ուժերը:Հետո ի՞նչ,ի՞նչ է տալու դա մեզ,ի՞նչն է փոխելու,բացի մեր հետաքրքրությունը բավարարելուց:Շանթը պարզորոշ նշեց,որ 7 տարի առաջ,Ռուսական կողմից հայտարարություն ե եղել,որ իրենք են կազմակերպել դեպքը:Որ այդպիսի հայտարարություն եղել է Ռուսաստանից՝ գիտեր և չժխտեց նաև տիկին Բախշյանը:ՈՒ Շանթը հենց այդ հարցը մեջտեղ քաշեց,դիմելով տիկին Բախշյանին,թե ինչու՞ չեն փորձում գնալ այդ հայտարարության հետքերով,ինչու՞ այդ մասին չեն բարձրաձայնում,մեղադրելով նույնիսկ սպանվածների հարազատներին դավաճանության մեջ,հանդեպ իրենց կորցրած հարազատների հիշատակը:Եվ Բախշյանը կարկամած ու անօգնական ուսերը վեր քաշեց և պատասխան չգտավ:
Հիմի հասկանալի՞ է,հարգելի Գևո,թե ինչի՞ մասին է խոսքս:Սխալ,թե ճիշտ իմֆորմացիա,համենայնդեպս այսպես է հայտարարվել Ռուսաստանից և մարդիկ,զոհվածների հարազատները,իրավապահ մարմինները փորձ անգամ չեն արել գնալու այդ հայտարարության հետքերով,քանի որ գիտեն՝ նիմաստ է, և դա իմանալով հանդերձ,դեռ շարունակում են բոլորի ուղեղները զբաղեցնել այդ անիմաստ ու ոչինչ չտվող հարցով,որ չլինի թե,ժողովուրդն հանկարծ սկսի մտածել երկրորդ հարցի մասին,թե՝ ինչու՞ տեղի ունեցավ այդպիսի մի դեպք…
Մենք պատմությունից գիտենք բազմաթիվ տեռորի դեպքեր:Առնվազն տխմարություն կլիներ,եթե մարդիկ մինչ օրս հարց տային ու հատկապես կենտրոնանային այդ հարցի վրա,թե ո՞վ էր կանգնած,ասենք,Լենինի կողմից ռուսական ցարի դեմ անհաջող տեռորի փորձ կատարելու դեպքի ետևում,կամ էլ հարց տային,թե ովքե՞ր կազմակերպեցին Թալիաթի դեմ տեռոր,Սողոմոն Թեհլերյանի ձեռքով:Մինչդեռ նման տեռորների դեպքում,առանցքային հարցը ,որ լույս է սփռում կատարվածի վրա դա այն է,թե ԻՆՉՈՒ՞,Ի՞ՆՉ ՊԱՏՃԱՌՈՎ ՏԵՂԻ ունեցավ դեպքը:Մնացածը երկրորդական է:Սողոմոն Թեհլերյանը և նրանից հետո եկած բոլոր հայ վրիժառուները,դեպքը կատարելիս փորձ անգամ չէին անում փախուստի,ինչպես այս դեպքում Նաիրի Հունանյանը:
(Ճշտում. Սողոմոն Թեհլերյանը Թալիաթի գլխին կրակելուց հետո, դեն նետեց ատրճանակը և փախուստի դիմեց: Նրան հետապնդեցին փողոցում դեպքի ականատես քաղաքացիները և հալածելով նրան, դեպքի վայրից բավականին հեռու հասան իրեն փոստատուն նետած Թեհլերյանին և զանգվածային ծեծի ենթարկեցին: Ծեծվող Թեհլերյանը միայն կարողանում էր գոչել ,«դա հայի և թուրքի խնդիր է, գերմանացիներին չի վերաբերվում»: Այս մասին վկայված է Թեհլերյանի դատավարության սղագրությունում, որը միակ ճշգրիտ փաստաթուղթն է դեպքերի ընթացքի մասին:. Միայն Գուրգեն Յանիկյանն է որպես բացառություն, ով 1973 թ. հունվարի 27-ին Սանտա Բառբարայում իր մոտ հրավիրեց Լոս Անջելեսում Թուրքիայի գլխավոր հյուպատոսին և օգնականին, նրանց առջև ելույթ ունեցավ թուրքերի կատարած վայրագությունների մասին, հայտարարեց, որ ինքը սպանելու է նրանց որպես հանցագործ պետության ներկայացուցիչներ, կատարելով սպանությունը, զանգահարեց հյուրանոցի հերթապահին «իմ սենյակում երկու դիակ կա» ասելով և սպասեց ուստիկանության ժամանմանը… այս մասին ինքն է պատմում իր բանտում գրած հիշողություններում: Հիշողություններն ամբողջությամբ հրատարակված է ԼՈՒՅՍ թերթում, խմբագիր Ստեփան Քիրեմիջյանի կողմից, հրատարակված է «Յանիկյանը իր և ուրիշների մասին» գրքի տեսքով և ընթերցված խտասկավառակի վրա, նույնպես Քիրեմիջյանի կողմից:
Հունանյանի կատարած սպանությունները նման չէ վերոհիշյալ դեպքերին, նա համոզված էր, որ կատարում է մի գործողություն, ինչը փակուղուց կհանի տնտեսա-քաղաքական ճահճում հայտնված Հայաստանը: ԼՈՒՅՍ ԱՇԽԱՐՀ)
Նրանց պետք էր, որ տարբեր երկրների դատարաններում հնչեր հենց այդ հարցը՝ թե ինչու՞ կատարեցին տեռորը, իսկ հաջորդ հարցը,թե ովքեր սատարեցին,կամ ում հաձնարարությամբ կատարեցին՝ կցորդն է առաջին հարցի:Նորից եմ կրկնում,սա շաաա՜տ լավ հասկացել են նաև զոհվածների հարազատները,որոնց համար այսօր ավելի ձեռնտու է,որ շրջանառության մեջ մնալով «ո՞վ էր կանգնած կատարվածի ետևում» հարցը,հերոսներ ու անմեղ զոհեր համարվեն սպանվածները,քան թե հանկարծ վեր բարձրանա «ինչու՞ տեղի ունեցավ դեպքը»,այս հարցը,որը կբացի շատ խաղաքարտեր և եթե իրոք բարձրացվեր,ո՞վ գիտե,թե այսօր ո՞րտեղ կլինեյին Հունանյաններն ու ո՞րտեղ Վազգենը…
Այս ամենի մասին էր իրականում Շանթի խոսքը,որին լիովին համաձայն եմ:
Ինչ վերաբերվում է՝ ռուսաստանի հետ լինլ,թե՞ արևմուտքի,ձեր հարցին,ասեմ…
Ինքդ լավ գիտես,հարգելի Գևո,որ եթե ժամանակին եղել եմ ԱԻՄ-ի հիմնադիրն Արտաշատում,ուրեմն և եղել եմ Հայրիկյանի գաղափարների կրողն ու պաշտպանը,(ա՜յն էլ ի՜նչ պաշտպան),այսինքն եղել եմ արևմտամետ:Իսկ այսօր,(քիչ,թե շատ) ճանաչելով քաղաքական գործիչ կոչված շատերին և ապրելով այս իրականությունում ու մանավանդ արդեն 20 երկար տարոիներ ապրելով Եվրոպայում,երևի միակ մարդն եմ,որ մաշկիս վրա եմ զգացել Արևմուտք ասածի «քաղցր» պտուղները և հասկացել եմ,որ եթե ժամանակին խելք ունենայինք պահպանելու Սովետական միության շատ բարիքներ ու մերժեինք,վերափոխեյինք վատն ու անընդունելին,մեր երկիրը հիմա մրցակից չէր ունենա:Այսօր վստահաբար կարող եմ ասել,որ մենք ընդհանուր ոչինչ չունենք Արևմուտքի հետ,ունենալ չենք կարող և Աստված էլ չանի,որ ունենանք:Դա բոլոր առումներով կդառնա մեր կործանումը:Սա իմ ամձնական կարծիքն է:Մնացած բոլոր հարցերում ես Շանթի հետ համամիտ եմ,բայց այ,համամիտ լինել չեմ կարող քեզ հետ,երբ գլխիվայր շրջված ես ներկայացնում Շանթի խոսքերը:Չգիտեմ,գուցե այդպե՞ս ես հասկացել…Համարենք թե այդպես…
Բայց չընդունել չենք կարող,որ Շանթը երբեք էլ ժողովրդին չէ,որ համարում էր «համբալ»:Նախ,եթե հավատարիմ մնանք ճշմարտությանը,պետք է ասենք,որ նա ենթատեքստով օգտագործեց այդ բառը:Բառն ունի «պատմություն»…Այսպես էր բնորոշում ժամանակին նեղ շրջանակում սեփական ժողովրդին Վազգեն «սպարապետը»,իսկ այդ ժողովրդի ամենափառապանծ հերոս զավակին «հարիֆ» էր անվանում…
Եվ եթե ատելությունդ մի կողմ դնես Շանթի հանդեպ և փորձես ասածն հասկանալ այնպես ինչպես որ կա,կտեսնես,որ ժողովուրդ,ազգ,ցեղ տարանջատման մեջ,եթե ժողովուրդ կազմող տարրը իջնում է այնքան,որ բոլորովին անհաղորդ մնալով ազգային շահերին կարևորում է անձնական նեղ շահն այն աստիճան,որ սկսում է ամեն ինչին նայել ստամոքսի տարողության չափերով,երբ նրա համար այլևս գոյություն չունեն ազգ ու ազգություն,երբ պատրաստ է մի քանի կոպեկի,կամ փորը կուշտ պահելու համար «թուրքի մեջ՝ թուրք,հայի մեջ էլ՝ հայ »լինել,նա արդեն վեր է ածվում ամբոխի մի մասնիկի ու եթե այդ պահին նա վարորդ է,ուրեմն ընդհամենը վարորդ է,ոչ դրանից ավել մի բան,եթե համբալ է,ուրեմն ընդհամենը՝ համբալ,որը չունի ազգ ու ազգություն:Այսինքն նա դադարում է ազգային մասնիկ լինելուց,նա տվյալ ժողովրդի մասնիկն էլ չէ այլևս և դառնալով ընդհամենը ամբոխի մի հյուլեն՝ անդեմ,անազգ ու անհայրենիք,անկարծիք,անընդունակ որևէ քայլ որոշելու և իրականացնելու,վերածվում է ընդհամենը իր աշխատանքի բնույթը կրող ռոբոտի,որն իրեն ներկայացնում է որպես համբալ ամենուր,ամեն պարագայում և ամեն դեպքերում:
Ի հակառակ սրան,բանական,մտածող մարդն իր վրա է կրում ազգի խնդիրներն ու ապրում ազգի ցավերով,գիտի մտածել ու քայլեր է անում իր ուժերի չափով իր ազգի,իր երկրի բարօրության համար… Սա էր խնդիրը,հարգելի Գևո և ոչ թե խոսքը վերաբերվում էր ուղղակի Հայաստանից դուրս մի կտոր հաց վաստակողներին համատարած:Մարդը կարող է Հայաստանում աշխատելով ևս ստրուկի հոգեբանություն ունենալ,այսինքն ՝ նույնանալով իր աշխատանքի հետ,դառնա գործող անուղեղ մեքենա՝ համբալ ընդհամենը…
Կարծեմ դժվար չէր այս պարզ բանը հասկանալ,երբ այնքան լավ բացատրում էր Շանթը և ահա թե մարդկային ո՞ր տեսակին ի նկատի ուներ և ինչու՞ էր «համբալ» բառն օտագործում:ՈՒղղակի ,առանց եզան տակ հորթիկ ման գալու է պետք լսել ասվածը,այնքա՜ն պարզորոշ ասվածը:
Հիմա,վերջում կուզենայի,որ մեկ անգամ նորից կարդայիր ընդհամենը երեկ երեկոյան գրածս կոմենտը հայկական թերթերից մեկի էջում,ուղղված մեր պատգամավորներից մեկի կարծիքին՝ որոշ պատգամավորների կողմից բանտ՝ Հունանյան եղբայրներին կատարված այցելությանը վերաբերյալ և գուցէ ամեն բան քեզ հասկանալի լինի,թե ինչու եմ ասում՝
ԲՌԱՎՈ,ՇԱՆԹ…

——————————————————————–
Էլի լավ է՝ տորթով ու շամպայնով չէին այցելել Նաիրի Հունանյանին
Karen Avagyan

Ցնցվեցի և վրդովվեցի, երբ իմացա՝ ՀՀ ԱԺ մարդու իրավունքների պաշտպանության և եվրաինտեգրման մշտական հանձնաժողովի որոշ անդամներ հոկտեմբերի 26-ին այցելել են Նաիրի Հունանյանին։
Էլի լավ է, որ տորթով ու շամպայնով չէին գնացել, որովհետև այդ պարագայում գուցե վերոհիշյալ հանձնաժողովն ավելի «պուպուշ» կերևար եվրոպական կառույցների աչքերին։ Այս ի՞նչ մոտեցում է։ Ոմանք սկսել են հոգատարություն ցուցաբերել այն մարդկանց նկատմամբ, ովքեր գնդակահարեցին մեր պետականության խորհրդանիշները, ովքեր սպանեցին սպարապետին, Խորհրդարանի խոսնակին, պատգամավորների, նախարարի։ Մի քանի րոպեում գլխատվեց Հայաստանը, անասելի հարված հասցվեց մեր երիտասարդ պետականությանը։ Նաիրի Հունանյանն ու իր հանցախումբը գրեցին Հայաստանի նորագույն պատմության ամենադաժան ու անմարդկային էջը։
Ու այդ ոճրագործի որպիսությամբ հետաքրքրվող մարդիկ հաջորդ իսկ օրը՝ հոկտեմբերի 27-ին, Խորհրդարանի բակում անվրդով ծաղիկներ դրեցին զոհերի հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողին։
Իսկ գուցե պետք էր Սաֆարովի՞ն էլ այցելել կալանավայր։

—————————————————————————————————————————————-

Svetlana Margarian · Top Commenter · 51 years old

Էէէէէ՜, ԵԶԸ որ ընկնում է՝ դանակավորը շատանում է…
Պարոն Կարեն Ավագյան,իսկ երբ Հունանյանների կատարած ,,ոճրագործությունից,, առաջ՝ ամբողջ 9-10 տարի շարունակ առավել դաժան,առավել մեծ չափերի ոճրագործություններ էին կատարում ՀՀՇ ամբողջ ոհմակի անդամներն անխտիր և դրանց թվում ՀԱՏԿԱՊԵՍ նույն այդ Վազգեն Սարգսյան կոչվածը,երբ թիկունքից գնդակահարում էին մեր կամավոր մարտիկներին,ամենավառ անհատականություններին հատկապես,երբ գնդակահարում էին ամենաազնիվ քաղաքական գործիչներին,ամենատաղանդավոր մտավորականներին,բոլոր նրանց,ովքեր համարձակվում էին ձայն բարձրացնել Վազգենի ու նրա ընկեր-կուսակից-հանցագործների դեմ,երբ տասը տարի շարունակ անխնա տեռորի էր ենթարկվում ամբողջ մի ազգ,երբ դրանց ձեռքից հանրապետությունում տիրում էր համատարած սարսափի մթնոլորտ,երբ պատեպատ էր խբվում խաբված,ոչ մի մարտի չմասնակցած ու թշնամու դեմ ոչ մի գնդակ չարձակած այդ նույն ,,սպարապետի,, ու նրա ընկերների կողմից անողոքաբար թալանված ողջ հայ ազգը,երբ իր այդ թալանով միլիոններ դիզած ու դրանից հղփացած այդ նույն ,,սպարապետը,, լկտիաբար շպրտում էր ժողովրդի երեսին,թե.«100%-ով էլ հաղթած լինեք,մեկ է՝ իշխանությունը չենք հանձնելու»,ՈՒ՞Ր ԷԻՔ ԴՈՒՔ ԱՅԴ ԺԱՄԱՆԱԿ,ՈՐ ԱՅՍՊԵՍ ԵԼՆԵԻՔ ՈՒ ԱՅՍ ՆՈՒՅՆ ԵՌԱՆԴՈՎ ՊԱՇՏՊԱՆ ԿԱՆԳՆԵԻՔ ՄԻ ՈՂՋ ԱԶԳԻ,ՏԵՌՈՐԻ ԵՆԹԱՐԿՎԱԾ ՄԻ ՈՂՋ ԱԶԳԻ ԵՎ ՈՉ Թ ՄԻ ՔԱՆԻ ԱՆՁԱՆՑ…կամ քանի՞ տարեկան էիք այդ ժամանակ,որ այսպես մարել են ձեր հիշողությունները գնդակահարված այն ավելի վառ անհատականությունների մասին,քան թե Վազգենն ու Դեմիրճյանն էին…
Եթե ամոթ չունեք, գոնե խիղճ ունեցեք…